ตามรอยไทย...ผ่านมิวเซียมสยาม

ตามหาไทยแท้....ไทยแท้แท้คืออะไร....นั่นคือข้อความที่ปรากฏในอาคารแสดงพิพิธภัณฑ์  อันจะถือเป็นจุดนำทางที่จะพาผู้คนทั้งหลายที่เข้ามาเยี่ยมชมที่มิวเซียมสยามแห่งนี้  เดินกลับไปสู่อดีตกาลว่าคนไทยทั้งหลายมีที่มาจากไหนและอย่างไร................

"แคว้นสุวรรณภูมิ" ... แน่นอนที่สุด ไทยมิได้มาจากไหนเลย  แต่ไทยเป็นกลุ่มชนอยู่กันมาเนิ่นนานตั้งแต่อดีตกาล ในบริเวณที่เรียกว่า "สุวรรณภูมิ"  เขตสุวรรณภูมินี้มิได้เป็นอาณาจักรหรือเมืองใดเมืองหนึ่งหากแต่เป็นดินแดนแห่งความเจริญมั่งคั่งในภูมิภาค"เอเซียตะวันออกเฉียงใต้"  อันมีไทยรวมอยู่ด้วยนั่นเอง  สุวรรณภูมิเป็นแผ่นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์มากที่สุดแห่งหนึ่งของโลก  ด้วยสภาพภูมิอากาศและภูมิประเทศที่เอื้ออำนวยให้มีผลผลิตจากธรรมชาติมากมายที่ชาวโลกต้องการ  ไม่ว่าจะเป็นป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์  ทั้งพืชพันธ์และสัตว์ป่า  ผลผลิตทางการเกษตร แร่ธาตุที่มีค่า เช่น ทองคำ ดีบุก  ทองแดง และเหล็ก จึงทำให้สุวรรณภูมิเป็นจุดศูนย์กลางทางการค้าที่สำคัญทั้งกับฝั่งตะวันตกและตะวันออกมาเนิ่นนานและเป็นดินแดนที่ใคร ๆ อยากมาแสวงหาโชคลาภ  สุวรรณภูมินี้แหละคือจุดกำเนิดของไทย 

แล้วมนุษย์ในยุคดึกดำบรรพ์คือใคร ?   แน่นอนที่สุดไม่มีใครที่จะไม่นึกถึงไดโนเสาว์  เพราะไดโนเสาว์เป็นจ้าวพิภพโลกล้านปี  เป็นผู้ยิ่งใหญ่ระดับต้น ๆ  ที่ครอบครองสุวรรณภูมิมาก่อน  มีหลักฐานที่เป็นร่องรอยให้เห็นชัดนั่นก็คือบริเวณพื้นที่ตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย แต่ไดโนเสาว์ได้สูญพันธ์ไปหมดแล้วด้วยเหตุใด  เมื่อใด  และวิธีใด ก็ไม่พบหลักฐาน  เพียงแต่เรียนรู้กันต่อมาว่า เกิดสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขึ้นในโลกใบนี้ในช่วงเวลาต่อมา และมนุษย์เป็นจ้าวพิภพรุ่นสุดท้าย มนุษย์เกิดจากไหน หรือมีวิวัฒนาการมาจากที่ใด  ไม่มีใครตอบได้  แต่มนุษย์มีวิวัฒนาการเรื่อยมาจนถึงปัจจุบัน ภาพของมนุษย์ดึกดำบรรพ์ เมื่อดู ๆ  แล้ว ก็แทบไม่แตกต่างจากมนุษย์ยุคปัจจุบันเท่าใดนัก  

บรรพบุรุษชาวสุวรรณภูมิเหล่านี้มีมากมายหลากหลายเชื้อชาติอาศัยอยู่ แต่เดิมก็ร่อนเร่โยกย้ายถิ่นกันไปมา จนเมื่อพบความอุดมสมบูรณ์ลงที่ใดก็ลงหลักปักฐานทำกินอยู่กันเป็นชุมชน  เมื่อชุมชนเติบโตขึ้นก็พัฒนาเป็นรัฐ  มีขอบเขตอิทธิพลที่ชัดเจนในแต่ละถิ่น  และต่างก็มีค่านิยม  ความเชื่อ ความศรัทธาที่แตกต่างกันไป  อารยธรรมของรัฐที่มีศักยภาพที่สูงกว่าก็จะได้รับการยอมรับมาหล่อหลอมรวมกลุ่มชน เช่นอารยธรรมของทวาราวดี  ศรีวิชัย  เป็นต้น  หลักฐานที่ขุดพบที่ อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี  สามารถชี้ชัดได้ในระดับหนึ่งถึงการตั้งรกรากของชุมชนถิ่นไทยมาเป็นพันๆ ปี โดยที่บริเวณนั้นเคยเป็นทะเลมาก่อนในอดีต  และเมืองอู่ทองเป็นเมืองท่าการค้าทางทะเลและเป็นศูนย์กลางของวัฒนธรรมทวาราวดีในยุคแรกเริ่ม  จากการขุดค้นพบเหรียญกษาปณ์   หลักฐานการใช้ตราประทับ  เครื่องมือ เครื่องใช้  เครื่องประดับ  และเทคนิคการใช้อิฐและหินในการก่อสร้างศาสนสถาน   อันได้รับอิทธิพลทางศาสนามาจากชมพูทวีป





ตราประทับ



เครื่องมือเครื่องใช้ที่ขุดพบ





เครื่องประดับที่ขุดพบ





พระพุทธรูปที่ขุดพบที่อู่ทอง





ไม่มีกรุงเทพ ในแผ่นดินสุวรรณภูมิ เพราะในอดีต พื้นที่บริเวณนี้ยังอยู่ต่ำกว่าระดับน้ำทะเล  เมื่อราว 5000  ปีก่อน  ขอบอ่าวไทยกินพื้นที่ลึกเข้าไปไกลกว่าจุดที่ตั้งกรุงเทพราว 100 กิโลเมตร ต่อมาตะกอนดินจากแม่น้ำได้ทับถมจนทำให้กรุงเทพฯ กลายเป็นแผ่นดินเมื่อ 1000 กว่าปีมานี้เอง  ด้วยเหตุนี้เมืองสำคัญในยุคสุวรรณภูมิ นอกจากเมืองชายฝั่งทะเลทางภาคใต้แล้ว ยังมีเมืองที่อยู่ลึกเข้าไปถึงสุพรรณบุรี  ราชบุรี  กาญจนบุรี  นครปฐม  เมืองเหล่านี้ก็คือเมืองชายทะเลในยุคสุวรรณภูมินั่นเอง  และทำให้สุวรรณภูมิเป็นแผ่นดินทองสำหรับคนหลากหลายเชื้อชาติ รวมทั้งไทย 

นับตั้งแต่ยุคทวาราวดีก็นับได้เป็นพัน ๆ ปี  ยุคสุโขทัยก็เกินกว่า 800 ปี   ยุคกรุงศรีอยุธยาก็เกินกว่า 600  ปี  แม้แต่ยุครัตนโกสินทร์  ก็เก่าแก่เกินกว่า 230 ปีมาแล้ว  ที่มนุษย์มีวิวัฒนาการเรื่อยมา จากที่เคยดำรงชีพอยู่ด้วยการล่าสัตว์ป่าในอดีตกาล  ก็ได้พัฒนาการเรียนรู้มาเป็นการทำนาปลูกข้าว  เลี้ยงสัตว์ ไว้กินเอง  และจากการเข้ามาของผู้แสวงโชค จึงเกิดการค้าขายแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างกัน  รวมทั้งการพัฒนาตัวเองของชุมชนเกิดการค้าขายกันเองภายในชุมชน  และต่างภูมิภาค



การค้าขายภายในชุมชน





การค้าขายในชุมชน

การค้าระหว่างภูมิภาค



ความเชื่อ  ความศรัทธา  ค่านิยม  วัฒนธรรม  และประเพณีต่าง ๆ  เมื่อครั้งอดีต  เช่นความเชื่อในเรื่องผี  ความเชื่อในเรื่องการสวมหน้ากากเพื่อทำพิธีขอฝน  ซึ่งเป็นพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ที่คนในยุคนั้นใช้อ้อนวอนธรรมชาติให้ช่วยอำนวยความอุดมสมบูรณ์ในการทำมาหากิน ,  ความเชื่อที่ว่าเมื่อตายแล้วต้องฝังร่างโดยการนำศรีษะไปทางทิศเหนือ  และเอาของฝากที่จะให้นำติดตัวไปใช้ในภพหน้า วางเรียงรายไว้ข้างกายก่อนนำดินกลบร่าง   ฯลฯ  เป็นต้น  ความเชื่อนี้บางครั้งก็ยังหลงเหลืออยู่จนถึงยุคปัจจุบัน


การเข้ามายังสุวรรณภูมิของผู้แสวงโชคมิได้มีแต่พ่อค้าเท่านั้น  ยังมีพราหมณ์  พระ นายช่าง  และผู้ชำนาญการด้านต่าง ๆ   บุคคลเหล่านี้ได้นำศาสนา  ความเชื่อ  เทคโนโลยี   ศิลปะ  วรรณคดี  อาหารการกินและอื่นๆ เข้ามาเผยแพร่ด้วยและทำให้เกิดการผสมผสานทางเชื้อชาติ และวัฒนธรรมมากขึ้น 

เริ่มมีการเผยแพร่ศาสนา

พุทธศาสนาเริ่มต้นเผยแพร่เข้ามาในสุวรรณภูมิ  บริเวณเมืองอู่ทอง โดยปรากฏหลักฐานเป็นศาสนสถานและศาสนวัตถุ อยู่ทั่วบริเวณลุ่มน้ำแม่กลอง ท่าจีน   พุทธศาสนาถือว่าพระมหากษัตริย์คือพระสมมุติราชเป็นผู้มีบุญบารมีมาแต่ชาติปางก่อน ต้องทรงยึดมั่นตามหลักธรรม และบำรุงพระศาสนา อันเป็นลักษณะของธรรมราชา  แต่พระมหากษัตริย์ไทยตั้งแต่อดีตสืบมาจนปัจจุบัน  ให้อิสสระแก่ปวงชนในเรื่องความเชื่อเกี่ยวกับศาสนา  ไทยจึงเป็นชุมชนที่นับถือศาสนาที่หลากหลาย  ทั้งพุทธ คริสต์  อิสลาม  สามารถอาศัยอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติสุข


แต่กระนั้น ความขัดแย้งของผู้คนในชุมชน ก็ยังมีให้เห็นเรื่อยมาตั้งแต่อดีตจนปัจจุบัน ของผู้นำกลุ่มชนที่แสวงหาความมั่งคั่ง   เพื่อใช้ความมั่งคั่งเป็นฐานอำนาจรัฐ  สร้างความมั่งคั่งให้มากขึ้น   เกิดการรวมตัวของกลุ่มชนที่เห็นแก่ประโยชน์ส่วนตน  กับกลุ่มชนที่เห็นแก่ประโยชน์ของชาติ ที่ชัดเจน


ชุมชนไทยมีที่มาจากสุวรรณภูมิ   และจะยังคงอยู่ในสุวรรณภูมิและตายที่สุวรรณภูมิแห่งนี้ ประวัติศาสตร์ที่เกิดขึ้นในอดีตจึงมีค่าควรแก่การศึกษาในปัจจุบัน  มิวเซียมสยามถือได้ว่าเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ดีแห่งหนึ่งของคนไทยทุกคน ไม่ว่าเด็ก  หนุ่มสาว  หรือเฒ่าชรา  เช่นคนกลุ่มนี้